Η Βενετία της Ανατολής !

Τα Χανιά μας, τούτη η πόλη η αγαπημένη, με την μακραίωνη ιστορία, η πόλη η αρχαία μα και η σύγχρονη, η πόλη των λουλουδιών και του πολιτισμού, η πόλη των αγώνων στα πεδία των μαχών και της πολιτικής, η πόλη για τ' άρματα μα και για τα γράμματα και τις τέχνες, η πόλη της Λευτεριάς και της Δικαιοσύνης, η πόλη μας, δεν ονομάσθηκε άδικα Βενετία της Ανατολής. Σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης για αιώνες, καίριο σημείο της Μεσογείου ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, κατακτήθηκε, υπέφερε, υποδουλώθηκε, μα δεν έσκυψε.

Γενικές Πληροφορίες :

Ο νομός Χανίων βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νησιού και καταλαμβάνει την έκταση των 2.375 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Τα 1.476 τ.χλ. από αυτά είναι ορεινές περιοχές. Βόρεια βρέχεται από το Κρητικό πέλαγο, νότια από το Λυβικό πέλαγος, ανατολικά συνορεύει με τον νομό Ρεθύμνου. Πρωτεύουσα του νομού είναι η πόλη των Χανίων με πληθυσμό περίπου 65.000 κατοίκων, ενώ όλος ο νομός έχει περίπου 110.000 κατοίκους. Το όνομα της το πήρε κατά μια άποψη από μία παραφθορά αραβικής ονομασίας της περιοχής το Αραβικό Χάνι (Αλ Χανίμ). Πιθανόν επίσης από παραφθορά του ονόματος Χθονία που ήταν ένα από τα αρχαία ονόματα της Κρήτης, να προέρχονται τα Χανιά. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται από την αλχανία κώμη (προάστιο ή συνοικία της Κυδωνίας).

Είναι πόλη με μεγάλη ιστορία μιας και στα σοκάκια της έχουν περπατήσει κατά καιρούς Άραβες, Ενετοί και Τούρκοι. Φυσικό επακόλουθο η αρχιτεκτονική επιρροή της παλαιάς πόλης και από τους τρεις αυτούς πολιτισμούς.

Η πόλη μας , τα Χανιά

Ιστορία μας :

Οι ανασκαφές που έγιναν στη συνοικία Καστέλλι απέδειξαν ότι τα σημερινά Χανιά είναι χτισμένα στη θέση της αρχαίας Κυδωνίας. Ανακαλύφθηκαν πολλοί τάφοι και πλούσια κεραμική διαφόρων περιόδων, κτερίσματα μυκηναϊκής εποχής, οικοδόμημα τύπου μινωικού μεγάρου, τμήματα τοιχογραφιών ύστερομινωικής περιόδου, τεμάχιο ψευδόστομου αμφορέα με εγχάρακτη επιγραφή γραμμικής γραφής Β', τρεις πήλινες πινακίδες με γραμμική Γραφή Β', αγάλματα ρωμαϊκής εποχής, αριστουργηματικό ψηφιδωτό των τελευταίων ελληνιστικών χρόνων κ.ά. Τα πλούσια αυτά ευρήματα βεβαιώνουν ότι στην περιοχή της σημερινής πόλης είχε δημιουργηθεί σημαντικός οικισμός από τη νεολιθική εποχή που με το πέρασμα των χιλιετηρίδων εξελίχθηκε στη μεταγενέστερη Κυδωνία. Οι αρχαίοι συγγραφείς θεωρούν την Κυδωνία "μητέρα των άλλων κρητικών πόλεων". Πολλές είναι οι εκδοχές όσον αφορά την ετυμολογία του τοπωνυμίου της πόλης. Κατά την μυθολογία ιδρυτής της είναι ο Κύδων υιός του Μίνωα και της νύμφης Ακακκαλίδος.

Η πόλη ήκμασε κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, διατηρούσε μάλιστα και θέατρο. Αναφέρεται με το όνομα Κυδωνία ως το τέλος της Α' Βυζαντινής περιόδου, οπότε ήταν έδρα επισκόπου. Πιστεύεται ότι καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς το 828 μ.Χ. Λείψανα του ρωμαϊκού θεάτρου δεν σώζονται, αφού, όπως αναφέρεται από ξένους περιηγητές της εποχής, οι Βενετοί το γκρέμισαν για να πάρουν τα υλικά του και να τα χρησιμοποιήσουν για την ανοικοδόμηση των τειχών της πόλης.

Κατά τη Β' Βυζαντινή περίοδο τα Χανιά έχασαν την αίγλη τους και έπαψαν να είναι σημαντική πόλη.

Όταν ήρθαν οι Βενετοί εγκαταστάθηκαν στο Καστέλλι, το οχύρωσαν, έκτισαν μέσα στο φρούριο το παλάτι του ρετούρη, τον καθολικό Καθεδρικό ναό και τα σπίτια των Βενετών αξιωματούχων. Στους πρόποδες του λόφου δημιουργήθηκαν οι «Βούργοι», τους οποίους αργότερα περιστοίχισαν με νεότερα τείχη. Μεταξύ των ετών 1336 και 1356 κατασκευάστηκαν τα νέα τείχη, αλλά και αυτά δεν ήταν τόσο ισχυρά, γι' αυτό σχεδόν διακόσια χρόνια αργότερα, το 1536, ήρθε στην πόλη ο σπουδαίος Ιταλός μηχανικός Michele Sanmicheli για τη σχεδίαση των τελευταίων τειχών.

Παρόλα αυτά και τα νέα οχυρωματικά έργα ήταν ανεπαρκή. Το 1563 έγιναν νέες προσθήκες και η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1568.Το 1645, μετά από δίμηνη πολιορκία, οι Τούρκοι κατέλαβαν το οχυρό και έγιναν κύριοι της πόλης.

Το 1897, μετά την ανακήρυξη της αυτονομίας του νησιού, οι Τούρκοι αποχώρησαν και τα Χανιά έγιναν πρωτεύουσα της Κρητικής Πολιτείας και έδρα του Υπάτου Αρμοστή. Το 1913, μαζί με την υπόλοιπη Κρήτη, ενσωματώθηκαν στο ελεύθερο Ελληνικό Κράτος. Κατά την ηρωική Μάχη της Κρήτης, το Μάιο του 1941, η περιοχή των Χανίων ήταν θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων. Στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής οι Χανιώτες διακρίθηκαν για τη συμμετοχή τους στην αντίσταση.

Τα Χανιά έχουν διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό το παλιό τους χρώμα. Είναι μια από τις ωραιότερες πόλεις της Ελλάδας με πολλά ίχνη του παρελθόντος που της προσδίδουν μια ξεχωριστή γοητεία. Σώζονται ολόκληρες βενετσιάνικες, τούρκικες και εβραϊκές συνοικίες με καλοδιατηρημένα κτίρια, ενώ το τμήμα της μοντέρνας πόλης που συνεχώς εξελίσσεται, είναι χτισμένο με ωραίο σχέδιο, έχει καλή ρυμοτομία, πάρκα και καλοκτισμένες οικοδομές. Διαφέρει πολύ από τις σύγχρονες κακόγουστες μεγαλουπόλεις .Γενικά τα Χανιά είναι μια πόλη που καλύπτει όλα τα ενδιαφέροντα. Ξεκινάμε την περιήγηση της πόλης από τις παλιές της συνοικίες. Τοπανάς : είναι η δυτική, αριστοκρατική συνοικία των παλιών Χανίων, που οι Τούρκοι της έδωσαν αυτό το όνομα από τα «τόπια» (= κανόνια) που είχαν εγκαταστήσει στον προμαχώνα του San Salvator. Κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας στη γειτονιά αυτή κατοικούσαν οι πλούσιες χριστιανικές οικογένειες και βρίσκονταν τα Προξενεία των Μεγάλων Δυνάμεων, πριν μεταφερθούν στη Χαλέπα. Σώζονται αρκετά βενετσιάνικα κτίρια στους στενούς γραφικούς δρόμους γύρω από το λιμάνι.

4.

H πόλη μας, τα Χανιά

Στην είσοδο του λιμανιού στο βορειότερο σημείο της συνοικίας, είναι το φρούριο «Φιρκάς» (η λέξη σημαίνει στρατιωτική μονάδα), χτισμένο το 1629. Οι Βενετοί φυλάκιζαν εκεί τους καταδικασμέ-νους σε θάνατο Έλληνες. Σήμερα στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο Χανίων και θερινό θέατρο. Είναι στενά δεμένο με την ιστορία της πόλης. Εδώ υψώθηκε για πρώτη φορά η ελληνική σημαία την 1η Δεκεμβρίου του 1913 σε επίσημη τελετή για την ένωση της Μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Απέναντι βρίσκεται ο βενετσιάνικος φάρος του 16ου αιώνα, τον οποίο επισκεύασαν στη μορφή που έχει σήμερα οι Αιγύπτιοι στα μέσα του18ου αιώνα.

Οι Τούρκοι τη μετέτρεψαν σε τζαμί (Γιουσούφ Πασά Τζαμί), προσθέτοντας νέα κτίσματα και μικρό μιναρέ που καταστράφηκε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στα νότια της συνοικίας είναι ο Προμαχώνας  και τμήμα τείχους. Η Συνοικία Σαντριβάνι (Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου) ήταν η καρδιά των παλαιών Χανίων. Είχε διαμορφωθεί από την εποχή της ενετοκρατίας, αλλά δεν γνωρίζουμε το όνομα που έφερε. Το σημερινό της όνομα το οφείλει σε τουρκική κρήνη που βρισκόταν στο κέντρο της πλατείας. Βορειότερα είναι το Τζαμί του Χασάν Πασά - αραβικό κτίσμα - που στεγάζει το γραφείο πληροφοριών του Δήμου Χανίων και δίπλα βρίσκεται το Λιμενικό Περίπτερο, στη θέση του παλιού Τελωνείου.

 5.

Η Συνοικία Καστέλλι βρίσκεται στα ανατολικά του λιμανιού. Εδώ, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, ήταν η αρχαία Κυδωνία. Στην περιοχή αυτή εγκαταστάθηκαν οι Βενετοί το 1252, κατασκεύασαν τείχη και στο εσωτερικό τους, στο ψηλότερο σημείο του λόφου, έκτισαν το Pallazzo του ρετούρη. Κατά την τουρκοκρατία, εδώ βρισκόταν το κονάκι του Πασά.

Νοτιότερα ήταν η μητρόπολη των Βενετών, που οι Τούρκοι τη μετέτρεψαν σε τζαμί, όταν κατέλαβαν το οχυρό. Στο Καστέλλι ζούσαν κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας αρκετές πλούσιες οικογένειες των Χανίων. Σήμερα δεν σώζεται τίποτα από τα κτίσματα, παρά μόνο η βάση της βόρειας πλευράς του τείχους.

Η Συνοικία Σπλάντζα ή Πλάζα είναι η τούρκικη συνοικία. Βρίσκεται στα ανατολικά της συνοικίας Καστέλλι, κοντά στο λιμάνι με τους ταρσανάδες (νεώρια) που χτίστηκαν από τους Βενετούς στα τέλη του 15ου αιώνα. Σήμερα σώζονται οι εννέα από τις είκοσι τρεις αψίδες των νεωρίων, κάθεμιά από τις οποίες μπορούσε να φιλοξενήσει ένα πλοίο για επισκευές. Δύο απ' αυτές χρησιμοποιούνται σήμερα ως Αίθουσες Συνεδρίων και για διάφορες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, ενώ οι υπόλοιπες στεγάζουν μικρές βιοτεχνίες, μαγαζιά επισκευών ή χρησιμοποιούνται ως αποθήκες.

Στην πλατεία βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Αξιόλογες επίσης είναι η μικρή βενετσιάνικη εκκλησία του Αγίου Ρόκκου με λατινική επιγραφή του 1630 και η ορθόδοξη εκκλησία των Αγίων Αναργύρων.

H πόλη μας, τα Χανιά

Χαρακτηριστικά κτίρια της πόλης είναι: Η επιβλητική Δημοτική Αγορά, στο κέντρο της πόλης (Πλατεία 1897) που κτίστηκε το 1911. Η Αγορά της πόλης των Χανίων

είναι ένα κτίριο σε σχήμα σταυρού, χτισμένο στην περιοχή της κεντρικής εισόδου του Βενετικού κάστρου που προστάτευε την πόλη. Υλικά από το κάστρο αυτό χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της αγοράς. Μέσα στην αγορά υπάρχουν πολλά καταστήματα όπως αρτοποιεία, κρεοπωλεία, μανάβικα, τυροκομεία και ψαράδικα. Τα καταστήματα αυτά μπορεί κανείς να βρει από παραδοσιακά κρητικά προϊόντα μέχρι τουριστικά αναμνηστικά.

Κατεβαίνοντας την οδό Χάληδων προς το παλιό λιμάνι των Χανίων, στα δεξιά υπάρχει η Μητρόπολη των Χανίων (η Εκκλησία της Τριμάρτυρης), η οποία χτίστηκε το 1864 πάνω σε μια παλιότερη εκκλησία! Είναι τρίκλιτη εκκλησία, αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, τον Άγιο Νικόλαο και τους Τρεις Ιεράρχες. Πάνω από τη Μητρόπολη βρίσκεται η οδός Σκριδλόφ, (κάθετη στην οδό Χάληδων,

Τα Τούρκικα Λουτρά: κτίσμα με χαρακτηριστικό τρούλο στο λιμάνι. Κατεβαίνοντας την οδό Χάληδων προς το παλιό λιμάνι των Χανίων, στα δεξιά (δίπλα ακριβώς από τη Μητρόπολη) υπάρχουν τα απομεινάρια ενός Τουρκικού λουτρού (χαμάμ).

7. 

H πόλη μας, τα Χανιά

Η οδός Χάληδων καταλήγει στην πλατεία Σιντριβανίου, η οποία βρίσκεται ακριβώς μπροστά από το παλιό λιμάνι των Χανίων. Η πλατεία αυτή είναι ιδιαίτερα γνωστή, γιατί κατά την τουρκική κατοχή αποτελούσε σημείο συνεύρεσης για τους χριστιανούς.

Το Τζαμί των Γενιτσάρων στο παλιό λιμάνι των Χανίων είναι ένα αρκετά περίεργο αξιοθέατο. Χτίστηκε το 1645 από τους Τούρκους και τα χαρακτηριστικά του είναι ο τρούλος και οι αψίδες του. Το τζαμί υπέστη αρκετά μεγάλες ζημιές από βομβαρδισμούς στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα φιλοξενεί διάφορες εκθέσεις που γίνονται κατά καιρούς. Στεγάζονται τα Γραφεία του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού.

Επίσης αξίζει μια επίσκεψη στο Δημοτικό Κήπο Χανίων. Είναι ο τούρκικος «Μπαξές». Σχεδιάστηκε κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα το 1870 επί Ρεούφ Πασά.

Στο κέντρο της πλατείας Δικαστηρίων βρίσκεται το άγαλμα του Ελευθέριου Βενιζέλου , ακριβώς μπροστά από το δικαστικό μέγαρο το οποίο αρχικά προοριζόταν για να λειτουργήσει ως νοσοκομείο.

H πόλη μας, τα Χανιά

Από τις νεότερες συνοικίες της πόλης σημαντικότερες είναι:

Η ιστορική Χαλέπα, όπου βρίσκεται το ανάκτορο του Υπάτου Αρμοστή, το σπίτι του Ελευθερίου Βενιζέλου και η εκκλησία της Αγίας Μαγδαληνής, ρωσοβυζαντινού ρυθμού.

Η Νέα Χώρα στα δυτικά. Το Κουμ Καπί, έξω από το τείχος της ανατολικής πλευράς, η συνοικία Μπόλαρη στα ανατολικά του Κουμ Καπί και άλλες.

Ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία που προσφέρουν πανοραμική θέα προς τα Χανιά, είναι οι Τάφοι των Βενιζέλων, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη, στο δρόμο για το Ακρωτήρι και το αεροδρόμιο.

Εδώ βρίσκονται οι τάφοι του γνωστού Έλληνα πολιτικού Ελευθέριου Βενιζέλου και του γιου του Σοφοκλή Βενιζέλου, όπως και η μικρή εκκλησία του Προφήτη Ηλία.  Γύρω από τους τάφους έχει διαμορφωθεί ένα όμορφο μικρό πάρκο και η θέα προς τα Χανιά είναι ανεμπόδιστη.

Σ΄αυτή την περιοχή με την υπέροχη θέα βρίσκεται το 7^ο Γυμνάσιο …

Το σχολείο μας !

9.

Πηγές - Βιβλιογραφία

• Η Ιστορία της πόλης των Χανίων www.chania.gr 

• ΧΑΝΙΑ, τα γραφικά Χανιά με τα δεκάδες αξιοθέατα

• ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ